Tak, to o mnie … jestem kobietą z syndromem oszustki...
.... pisząc ten artykuł “walczyłam” z moją hamulcową ekspertką. Dzięki wspaniałym kobietom z mastermaindowej Pracowni Progres przy Szkole Mentorów Kariery nie pokazałabym właśnie Tobie mojego spojrzenia jak to zjawisko wpływa na nasze sukcesy. Zebrałam poniżej własne obserwacje i wiedzę, z których to korzystam podczas spotkań mentoringowych. Nie czerpałam z innych źródeł w bezpośredni sposób pisząc, przy czym wiele wartościowych lektur mam za sobą. Nie poddawałam też analizie, ani ocenie z punktu psychologicznego, gdyż psychologiem z wykształcenia nie jestem. Jestem natomiast ekspertką w wielu dziedzinach, w tym również powiązanych z psychologią pozytywną. Jeśli masz inne spojrzenie na ten temat napisz do mnie, chętnie podejmę rozmowę i wymianę spostrzeżeń.
O zjawisku syndromu oszusta w odniesieniu do kobiet na wysokich stanowiskach, z dużą eksperckością i potencjałem
Syndrom oszusta (ang. imposter syndrome), znany także jako syndrom oszustki u kobiet, jest zjawiskiem psychologicznym, które często dotyka kobiet ambitnych, na wysokich stanowiskach zawodowych, z wysoką eksperckością i ogromnym potencjałem. Osoby cierpiące na ten syndrom mają tendencję do bagatelizowania swoich sukcesów, przypisywania ich wyłącznie szczęściu lub okolicznościom zewnętrznym, a także odczuwania lęku przed odkryciem, że nie są wystarczająco kompetentne lub gotowe do osiągnięcia sukcesu.
Kobiety często zmagają się z presją społeczną i oczekiwaniami, które mogą prowadzić do poczucia niewystarczalności. Warto też zauważyć, że syndrom oszustki ma negatywny wpływ nie tylko na samopoczucie i pewność siebie, ale także może ograniczać nasz potencjał rozwoju zawodowego i osobistego. Ma również wpływ na kobiety będące w naszym otoczeniu, czyli matki, córki, siostry, kuzynki, przyjaciółki czy koleżanki i powielane wzorce myślowe.
Syndrom oszustki dotyka kobiet, które mimo osiągnięć i sukcesów zawodowych, wciąż mają wątpliwości co do swojej kompetencji i czują się jak oszuści.
Jeśli czujesz się jak „oszustka” pomimo swoich osiągnięć, zwróć uwagę na pozytywne opinie innych o Twojej pracy, świadomie pracuj nad wzmacnianiem poczucia własnej wartości oraz szukaj wsparcia u bliskich lub profesjonalistów, takich jak psychologowie, psychoterapeuci. Warto również pamiętać, że samorealizacja i rozwój osobisty to proces, który wymaga czasu i wysiłku, a wątpliwości mogą być naturalną częścią tego procesu.
Chcę, abyś wiedziała, że jeśli zauważysz u siebie syndrom oszustki to znak, że masz moc, którą możesz wykorzystać. To oznaka sukcesu!
W dalszej części zagłębię się w zjawisko syndromu oszustki u kobiet ...
Jakie są typowe symptomy syndromu oszusta?
Symptomy syndromu oszusta mogą różnić się u każdej osoby, ale istnieje kilka powszechnych znaków, na które warto zwrócić uwagę. Oto kilka typowych objawów, zatrzymaj się na chwilę i zastanów czy zauważasz je u siebie:
Nadmierna samokrytyka często jestem nadmiernie surowa wobec siebie i krytyczna wobec swoich osiągnięć, bagatelizuję swoje sukcesy i przypisuję je wyłącznie szczęściu lub przypadkowi (tak/trochę tak/nie)
Brak pewności siebie często odczuwam chroniczny brak pewności siebie, nawet pomimo osiągnięć i pozytywnych opinii innych, często wątpię w swoje umiejętności i kompetencje (tak/trochę tak/nie)
Przejmowanie się opinią innych często zbyt mocno przejmuję się opinią innych i obawiam się, że zostanę "odkryta", to prowadzi do ciągłego stresu i napięcia (tak/trochę tak/nie)
Porównywanie się z innymi i strach przed oceną często porównuję swoje osiągnięcia z innymi i czuję się niewystarczająca, często uważam, że inni są bardziej kompetentni i zasługują na sukces bardziej niż ja, ciągle porównuję się z innymi, zwłaszcza z osobami uważanymi za bardziej utalentowane lub kompetentne, mam poczucie nieadekwatności, nie wierzę w swoje umiejętności i unikam nowych wyzwań i możliwości rozwoju, a w rezultacie odczuwam rosnący i paraliżujący strach przed oceną, waham się przed otwarciem na innych, dzieleniem się myślami i uczuciami oraz szukaniem pomocy lub wsparcia w potrzebie (tak/trochę tak/nie)
Unikanie wyzwań często unikam wyzwań i nowych możliwości, obawiając się niepowodzenia i bycia "odkrytą", unikam sytuacji, które wymagają wyjścia poza strefę komfortu, mam trudności w radzeniu sobie z wyzwaniami i przeszkodami na drodze do sukcesu, doskwiera mi poczucie stagnacji i braku rozwoju (tak/trochę tak/nie)
Tendencja do perfekcjonizmu często dążę do perfekcji we wszystkim, co robię, aby uniknąć krytyki i bycia uznaną za niekompetentną, odczuwam skutki nadmiernego stresu i niezdrowego doskonalenia, często stawiam sobie bardzo wysokie standardy i oczekiwania wobec siebie, co prowadzi do poczucia, że nigdy nie jestem wystarczająco dobra (tak/trochę tak/nie)
Jeśli rozpoznajesz u siebie te symptomy syndromu oszusta, warto zwrócić uwagę na swoje myśli i emocje. Warto przepracować te uczucia i wyjść z pułapki myślenia oszusta. Jak to zrobić odpowiem dalej …
Gdzie jest źródło syndromu oszustki?
Jest wiele różnych czynników, które mogą przyczynić się do wystąpienia syndromu oszustki u kobiet. Na pierwszym miejscu stawiam kulturę i społeczne oczekiwania. Społeczne normy (powinności) i oczekiwania wobec kobiet, np. przekonanie, że kobiety są mniej kompetentne od mężczyzn, mogą wpływać na poczucie własnej wartości. W drugiej kolejności stawiam doświadczenia z przeszłości, w tym traumatyczne doświadczenia, niekonstruktywna krytyka, mobbing czy niepowodzenia. Trzecie miejsce na podium przyczyn występowania tego zjawiska jest brak uznania za osiągnięcia. Kobiety często bagatelizują swoje sukcesy i osiągnięcia, przypisując je szczęściu lub okolicznościom, co może prowadzić do poczucia, że nie zasługują na uznanie za swoje wysiłki. Stanowczo za mało, jeśli w ogóle otrzymujemy wyrazy uznania od naszych bliskich (i tutaj zataczamy koło do miejsca pierwszego i drugiego na naszym podium) lub nie przyjmujemy do siebie wyrażonego uznania.
Rozpoznanie tych czynników i zrozumienie, jak wpływają na poczucie własnej wartości, może pomóc nam kobietom w przezwyciężeniu syndromu oszustki i rozwijaniu pewności siebie oraz świętowaniu bez poczucia winy czy skrępowania.
Jakie skutki niesie za sobą nieświadome trwanie w syndromie oszustki?
Brak świadomości o syndromie oszustki u kobiet może prowadzić do różnych konsekwencji zarówno w sferze zawodowej, jak i osobistej. Może mieć znaczący wpływ na relacje kobiet z innymi, na sposób podejmowania decyzji czy na trudności w stawianiu granic.
Przyczynianie się do stresu, lęku i przeciążenia
Syndrom oszustki może wywoływać silny stres i lęk u kobiet, zwłaszcza w sytuacjach, które wymagają prezentacji swoich umiejętności lub podjęcia ryzyka. Niektóre kobiety mogą nadmiernie się starać udowodnić swoją wartość lub kompetencje innym. Może to prowadzić do stresu, wypalenia zawodowego i napiętych relacji, gdy stale szukają potwierdzenia od zewnętrznych źródeł.
Trudności w budowaniu relacji, w budowaniu zaufania i w komunikacji
Brak świadomości syndromu oszustki może wpływać na relacje z innymi, utrudniając nawiązywanie kontaktów i współpracę z osobami zarówno w otoczeniu osobistym jak i zawodowym. Kobiety doświadczające syndromu oszustki mogą mieć trudności z utrzymaniem zaufania do innych i w wierzeniu w szczerość komplementów lub pozytywnych opinii. Może to stworzyć bariery w budowaniu zaufanych relacji z kolegami, przyjaciółmi, a nawet członkami rodziny. Może również wpłynąć na komunikację, prowadząc do dystansu w relacjach i trudności w otwieraniu się na innych, unikania konfliktów, braku otwartości w wyrażaniu uczuć i potrzeb oraz trudności w nawiązywaniu głębszych relacji.
Ograniczenie rozwoju kariery
Kobiety, które nie zdają sobie sprawy z syndromu oszustki, mogą ograniczać swoje aspiracje zawodowe i unikać awansu ze strachu przed niepowodzeniem lub odkryciem, że nie są wystarczająco kompetentne. Zostają w swojej strefie komfortu powtarzają natomiast często „zawsze o tym marzyłam”.
Trudności w ustalaniu granic, przyjmowaniu pomocy i wsparcia
Kobiety z syndromem oszustki mogą mieć trudności z ustanawianiem zdrowych granic w relacjach co może prowadzić do przeciążenia, nadmiernego angażowania się i braku równowagi w relacjach z innymi. Mogą czuć potrzebę ciągłego zadowalania innych, unikania konfliktów lub brania na siebie więcej, niż są w stanie znieść, co prowadzi do niezrównoważenia i rozżalenia w relacjach. Mogą mieć trudności z przyjmowaniem pomocy lub wskazówek od innych. Mogą wierzyć, że nie zasługują na pomoc lub że przyjęcie pomocy ujawniłoby ich postrzegane niedoskonałości.
Zrozumienie syndromu oszustki i świadomość jego wpływu może pomóc nam w przezwyciężeniu tych trudności, rozwijaniu pewności siebie i realizowaniu swojego potencjału zarówno w życiu zawodowym, jak i osobistym. Poprzez rozpoznanie wpływu syndromu oszustki na relacje, kobiety mogą pracować nad budowaniem samoświadomości, praktykować samokompatybilność, szukać wsparcia i rozwijać zdrowsze umiejętności komunikacji i ustalania granic (asertywność), aby rozwijać bardziej satysfakcjonujące i autentyczne relacje z innymi. Rozpoznanie tych trudności i świadome pracowanie nad nimi może pomóc w budowaniu zdrowszych i bardziej autentycznych relacji z kolegami, przyjaciółmi i członkami rodziny.
Czy syndrom oszusta może wpłynąć na sposób podejmowania decyzji przez kobiety pełniące funkcję na wysokich stanowiskach?
Syndrom oszusta może wpłynąć na sposób podejmowania decyzji przez kobiety pełniące funkcję na wysokich stanowiskach (o ile w ogóle podejmą starania o tak wysoką funkcję). Oto kilka sposobów, w jaki syndrom oszusta może mieć wpływ na proces podejmowania decyzji przez kobiety na stanowiskach kierowniczych:
Nadmierna ostrożność
Kobiety prezeski z syndromem oszusta mogą być nadmiernie ostrożne i niepewne podczas podejmowania decyzji. Mogą bać się zaryzykować i podejmować strategiczne decyzje, obawiając się, że zostaną "odkryte". Nie mylić z ostrożnością popartą konkretnymi argumentami.
Przejmowanie się konsekwencjami
Kobiety prezeski z syndromem oszusta mogą zbyt mocno przejmować się możliwymi konsekwencjami swoich decyzji. Mogą obawiać się negatywnych skutków decyzji i unikać podejmowania ryzyka, aby uniknąć potencjalnej krytyki.
Trudności w delegowaniu
Syndrom oszusta może sprawić, że kobiety prezeski mają trudności z delegowaniem zadań i zaufaniem swojemu zespołowi. Mogą czuć, że muszą kontrolować każdy aspekt decyzji, aby uniknąć błędów i potencjalnej krytyki. Tutaj mamy klasyczną „Zosię-Samosię”.
Perfekcjonizm
Kobiety prezeski z syndromem oszusta mogą dążyć do perfekcji we wszystkim, co robią, również w procesie podejmowania decyzji. Mogą przeznaczać nadmiernie dużo czasu na analizę i planowanie, obawiając się popełnienia błędu. W miejsce profesjonalizmu i rozwagi wkrada się wyczerpujący perfekcjonizm.
Chowanie się pod szyldem „prezes”
Poprawne określenie kobiety na stanowisku prezesa to "prezeska". Termin "prezeska" jest formą żeńską od słowa "prezes" i odnosi się do kobiety pełniącej funkcję prezesa w organizacji. Można również używać formy "prezes" bez względu na płeć, jednakże stosowanie formy żeńskiej, czyli "prezeska", jest bardziej precyzyjne i uwzględnia równość płci w języku polskim. Obie formy są poprawne i akceptowalne w języku polskim. Wybór między "prezes" a "prezeska" zależy od preferencji osoby komunikującej się oraz kontekstu sytuacji. W obecnym klimacie równości płci zaleca się stosowanie formy żeńskiej "prezeska", aby podkreślić obecność kobiet na stanowiskach kierowniczych. Oczywiście to do każdej z nas należy wybór jak chcemy, aby do nas się zwracano, przy czym warto poddać refleksji - dlaczego tak bardzo pozostajemy w dotychczasowej utartej formule mimo, iż język polski ma swój odpowiednik żeński? Poszerzmy swoją perspektywę na to zagadnienie. I tutaj pytanie do czytających prezesek, wiceprezesek i członkiń zarządu jaką formę preferujesz? I dlaczego właśnie tą formę wybrałaś.
Kobiety prezeski! zachęcam do świadomej pracy nad budowaniem pewności siebie, zaufania do swoich umiejętności decyzyjnych i umiejętności radzenia sobie z syndromem oszustki. Mentoring i rozwój osobisty mogą być pomocne w tym procesie. Oprah Winfrey wspomniała w jednym z wywiadów, że jednocześnie korzysta ze wsparcia kilku mentorów i trenerów, a każdy zajmuje się innym obszarem jej rozwoju.
Co zrobić aby nie utknąć z „hamulcową ekspertką” w głowie
Radzenie sobie z syndromem oszustki może być trudne, ale istnieją kroki, które można podjąć, aby przezwyciężyć to zjawisko. Oto kilka sugestii:
Krok 1. Uświadomienie sobie, że nie jesteś sama: Rozpoznanie, że syndrom oszustki dotyka wielu osób, w tym osób ambitnych, na wysokich stanowiskach, z eksperckością i ze świadomym potencjałem, może przyczynić się do zrozumienia, że nie jesteś osamotniona w tych uczuciach. Witaj w klubie!
Krok 2. Refleksja nad swoimi osiągnięciami: Przypomnienie sobie o swoich sukcesach, umiejętnościach i osiągnięciach może pomóc w zrozumieniu, że zasługujesz na swoje miejsce i uznanie w danej dziedzinie. Spisz swoje mocne strony i swoje możliwości, gdy połączysz to z marzeniami zdarzy się „biała magia”.
Krok 3. Praca nad samoakceptacją i pewnością siebie: Ćwiczenia związane z budowaniem pewności siebie, takie jak pozytywne afirmacje, wizualizacje sukcesów czy rozwijanie umiejętności asertywności, mogą pomóc w wzmocnieniu poczucia własnej wartości.
Krok 4. Szukanie wsparcia i rozmowa z innymi: Dzielenie się swoimi emocjami i obawami z bliskimi osobami, mentorami, mentorkami lub terapeutą może być pomocne w pokonaniu syndromu oszustki poprzez uzyskanie perspektywy i wsparcia z zewnątrz.
Krok 5. Przyjmowanie nowych wyzwań i wyjście poza strefę komfortu: Dążenie do rozwoju zawodowego poprzez podejmowanie nowych wyzwań i eksperymentowanie z nowymi umiejętnościami może pomóc w zwiększeniu pewności siebie i przekonaniu o własnych kompetencjach.
Krok 6. Opracowanie Planu Rozwoju Kobiety Sukcesu: Plan rozwoju dla kobiety jest krokiem na drodze pracy z wewnętrznymi blokadami a jedną z nich jest właśnie syndrom oszustki. Niech Twój plan będzie ambitny i realny i niech będzie Twój! Powodzenia! W każdej z nas jest siła. Każda ma możliwości realizowania swoich planów! Przykładowy plan znajdziesz w kolejnych Ciekawostkach (już wkrótce)
Pierwszy krok masz za sobą…
Czytasz ten artykuł i ziarenko zostało zasiane. Radzenie sobie z syndromem oszustki wymaga czasu, pracy nad sobą i otwartości na zmiany. Ważne jest, aby pamiętać, że każdy ma prawo do sukcesu i uznania za swoje wysiłki i osiągnięcia. Masz też prawo pozostać tu gdzie jesteś... tak długo jak uznasz to za stosowne i ruszysz gdy będziesz gotowa.
Jesteś oszustką czy ekspertką? Kto ma uwierzyć w Twoje możliwości, jeśli Ty sama podcinasz sobie skrzydła i nawet nie podejmujesz próby pierwszego lotu.
Zachęcam Cię do kolejnych ciekawostek na MentorkaKariery.pl
Wkrótce Ciekawostka: Jak robić swoje i uniknąć syndromu oszustki?
Wkrótce Ciekawostka: zainspiruj się Kobietą Sukcesu, niech będzie Twoją nieformalną mentorką
Wkrótce Ciekawostka: Przykładowy plan rozwoju dla kobiety sukcesu: